Το αρχοντικό Κοντού στα Άνω Λεχώνια

Ήδη πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881 οι Τούρκοι είχαν αποχωρήσει από τα Λεχώνια πουλώντας τις περιουσίες τους στους Χριστιανιούς. Το 1895 τα Άνω Λεχώνια ενώθηκαν σιδηροδρομικά με το Βόλο, ενώ το 1900 ιδρύθηκε στην περιοχή το εργοστάσιο μεταξουργίας του Κουτούπη, μετά το εργοστάσιο μεταξουργίας του Κουσκούλη, που λειτουργούσε ήδη από το 1875. Τα Λεχώνια μετατράπηκαν σε μία ακμάζουσα κοινωνία «αστικού» χαρακτήρα, που προσέλκυσε πολλούς πλούσιους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και έκτισαν τα αρχοντικά τους (αρχοντικά Κοντού, Κασιοπούλου, Χατζηκυριαζή).
Το 1900 κτίστηκε το αρχοντικό Κοντού, το οποίο και πήρε το όνομά του από την πρώτη οικογένεια που το έκτισε και έμεινε εκεί, την οικογένεια Κοντού. Ο Κοντός ήταν πρόξενος της Ρωσίας στην Ελλάδα. Η οικογένεια συνδέθηκε με ένα βαρύ πένθος που προήρθε όταν τα αγόρια της οικογένειας πέθαναν από φυματίωση. Σύμφωνα όμως με το θρύλο που είχε δημιουργηθεί, η οικογένεια δηλητηριάστηκε από ένα σαμιαμίδι που είχε πέσει στο γάλα την ώρα του πρωινού. Σήμερα υπάρχει ο οικογενειακός τάφος στο παλιό νεκροταφείο του Βόλου, που αναπαριστάνει τη συγκεκριμένη σκηνή.
Στη συνέχεια, το αρχοντικό εγκαταλείφθηκε. Το 1920 η κόρη της οικογένειας Θελξινόη, πούλησε το αρχοντικό στον Γεώργιο Αλπάκη, οικογενειάρχη με τρεις κόρες και έναν γιο. Ο Αλπάκης έδωσε το σπίτι ως προίκα σε μία από τις τρεις κόρες του, τη Φρόσω, η οποία το έδωσε με τη σειρά της προίκα στη μεγαλύτερή της κόρη. Το 1960, το σπίτι πουλήθηκε στον εργολάβο Κουτσιδάκη, ο οποίος το επισκεύασε χρησιμοποιώντας υλικά κατώτερης ποιότητας, καταστρέφοντας έτσι ιδιαίτερα σημεία του σπιτιού, όπως ήταν οι τοιχογραφίες του. Μετά το θάνατό του, οι κόρες του πούλησαν το αρχοντικό στο δικηγόρο Κίμωνα Χατζησταματίου.
Από το 1930 ως το 1940 το σπίτι κατοικήθηκε από τις οικογένειες Ολυμπίου Δημητριάδη και Ν. Κοτζιά, καθώς και από τον βουλευτή Κ. Σαμαρά και το δάσκαλο Μαυράκη. Το 1941, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τα Λεχώνια, το σπίτι χρησιμοποιήθηκε ως αρχηγείο των Γερμανών, μέχρι και την απελευθέρωση του χωριού το 1944.
Σήμερα το αρχοντικό παραμένει έρημο, εγκαταλειμμένο και αναξιοποίητο, διατηρώντας ωστόσο τα βασικά αρχιτεκτονικά του σημεία. Πρόκειται για ένα διώροφο οίκημα που είναι κτισμένο από πέτρα και πορσελάνη (το ιδιαίτερο αυτό κτίσιμο το προστάτευσε στο παρελθόν από τις ρωγμές). Το κτίριο αποτελεί ζωντανό παράδειγμα του νεοκλασικισμού. Διαθέτει υπόγειο, ισόγειο, πρώτο όροφο και σοφίτα.
Το οίκημα ακολουθεί τους νόμους της συμμετρίας στις όψεις, την οργάνωση των όγκων και τη ρυθμική διάθρωση των επιφανειών του. Περίτεχνα και καλοδουλεμένα κιγκλιδώματα στολίζουν το εξωτερικό του σπιτιού, καθώς και το μεγάλο κεντρικό μπαλκόνι που ξεχωρίζει από την πλευρά του δρόμου. Στις επιβλητικές πόρτες εισόδου, καθώς και στα άφθονα παράθυρα που επέτρεπαν να μπει το φως του ήλιου, υπάρχουν λαξευμένα περιγράμματα που προσδίδουν στο οίκημα μια απαράμιλλη έκφραση κομψότητας και επισημότητας.
Στο εσωτερικό του σπιτιού υπάρχει μία πλατιά είσοδος με κλίμακα, που οδηγεί στους πάνω ορόφους. Τα δωμάτια ήταν μεγάλα, επιβλητικά και κατάλληλα διαμορφωμένα, ώστε να χαρίζουν άνεση και αρχοντιά στους κατοίκους τους.
Εξωτερικά το αρχοντικό διαθέτει ένα μεγάλο όμορφο κήπο που είναι διαμορφωμένος σε επίπεδα. Διαθέτει επίσης σιντριβάνι, βεράντες με κιόσκια και δύο μεγάλους φοίνικες στην κεντρική είσοδο (δυστυχώς τόσο το κτίριο όσο και ο εξωτερικός χώρος είναι σήμερα εγκαταλειμμένα).
Το οίκημα ξεχωρίζει ακόμα και σήμερα για την ιδιαίτερη πλαστική του και χρωματική του διακόσμηση και επεξεργασία, τις ήρεμες προσόψεις και το εκλεκτικό ύφος που μαρτυρά την οικονομική άνεση και την κοινωνική θέση των κατοίκων του.
Το αρχοντικό χαρακτηρίζεται από τη μορφολογική του αυτάρκεια, την άφθαρτη αισθητική του και τη δυναμική του πλαστικότητα. Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα αριστούργημα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, που επιβίωσε στο πέρασμα των χρόνων, σηματοδοτώντας την εποχή του.
Σήμερα το αρχοντικό αποτελεί μνημειακό πρότυπο για την περιοχή. Επιφορτισμένο με ιστορίες του υπερφυσικού που σχετίζονται με θανάτους και εκτελέσεις που έγιναν εκεί, το σπίτι, πέρα από την ανυπόκριτη αυτοδυναμία και τη ρομαντική έκφραση που προβάλλει, συνδυάζει και μία σκοτεινή γοητεία, που το κάνει να δεσπόζει με το στιβαρό του όγκο ακόμη πιο ιδιαίτερο και πιο επιβλητικό, προσελκύοντας το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών.