Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Το φαινόμενο της ανεργίας: μια γενική προσέγγιση


Οι ιστορικές συγκυρίες, καθώς και οι κοινωνικο – οικονομικές και πολιτικές επιλογές του εκάστοτε κράτους, αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς στην προσπάθεια ερμηνείας του φαινομένου της ανεργίας.

Η οικονομική κρίση για μια χώρα έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των δυνατοτήτων απασχόλησης του ντόπιου εργατικού δυναμικού και στη συνέχεια την προοδευτική αύξηση του αριθμού των ανέργων.

Η αδυναμία απορρόφησης του ντόπιου εργατικού δυναμικού σε μια χώρα δημιουργεί με τη σειρά της μεγάλες κοινωνικο – οικονομικές επιπτώσεις που δεν μπορούν μακροπρόθεσμα να αποτιμηθούν ως θετικές.

Η υπανάπτυξη και το κλείσιμο των βιομηχανικών και βιοτεχνικών κέντρων έχει ως συνέπεια χιλιάδες θέσεις εργασίας να χάνονται τελείως.

Σε άλλες περιπτώσεις, μεγάλες επιχειρήσουν που υπηρετούν πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες και επικρατούν εις βάρος μικρότερων, καταφέρνουν συνήθως να παίρνουν στα χέρια τους το μονοπώλιο και να κυριαρχούν.

Υπάρχουν επίσης επαγγέλματα που παρατηρείται πολύ συχνά το φαινόμενο του κορεσμού θέσεων εργασίας και η αδυναμία απορρόφησης πλεονάζοντος δυναμικού.

Θα πρέπει να πούμε επίσης ότι δεν είναι λίγες οι φορές που σε μια χώρα συγκεντρώνεται φθηνό εργατικό δυναμικό, με αποτέλεσμα τη μείωση του ντόπιου εργατικού δυναμικού της χώρας.

Σε πάρα πολλά κράτη ακόμα, επικρατεί το καθεστώς της αναξιοκρατίας που υποκρύπτει πολιτικά συμφέροντα, δημιουργία πλασματικών προβλημάτων στις επιχειρήσεις και έλλειψη κατάλληλης εργασιακής νομοθεσίας.

Η ανεργία γενικά, θα πρέπει να τονίσουμε, παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά την πορεία ενός οικονομικού κύκλου, καθώς και μεταβολές.

Τα ποσοστά της ανεργίας, επίσης, διαφοροποιούνται σημαντικά από χώρα σε χώρα, οι οποίες μπορεί να εκπροσωπούν ανεπτυγμένες ή μη ανεπτυγμένες οικονομίες. Τέλος, τα ποσοστά ανεργίας διαφέρουν επίσης και μεταξύ διαφορετικών ομάδων ηλικίας, περιοχών και φυλών.

Η αδυναμία απορρόφησης του εργατικού δυναμικού για μια χώρα μπορεί να επιφέρει για την ίδια πολλές εκρηκτικές συνέπειες.

Η χώρα χάνει καταρχήν την οικονομική και κοινωνική ευρωστία και ευημερία της. Η νομισματική σταθερότητα και ροή συναλλάγματος περιορίζεται και ανθίζει η παραοικονομία.

Παρατηρείται επίσης άνιση κατανομή πλούτου, κοινωνικές εντάσεις και χάσματα στις ασύμμετρες σχέσεις εργατών και εργαζομένων, με συνέπεια να δημιουργούνται αντικοινωνικά φαινόμενα που κορυφώνονται με εκδηλώσεις βίας.

Η μη απορρόφηση επίσης του ντόπιου εργατικού δυναμικού μπορεί να οδηγήσει και στο φαινόμενο της μαζικής εξωτερικής μετανάστευσης, που έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή και το κλονισμό των οικογενειακών σχέσεων ενός τόπου και την αύξηση της υπογεννητικότητας.

Σε ατομικό επίπεδο, τα άτομα που είναι θύματα της ανεργίας βιώνουν το μεγάλο πρόβλημα της επιβίωσης και της κάλυψης των στοιχειωδών αναγκών (τροφή, ένδυση, σπίτι, κτλ). Τα άτομα αυτά διακατέχονται από συναισθήματα μοναξιάς, άγχους και ανασφάλειας, καθώς δεν ικανοποιούν την έμφυτη τάση που έχουν όλοι οι άνθρωποι για δημιουργία και εποικοδόμηση.

Έτσι αυτοί οι άνθρωποι, προκειμένου να βρουν οποιαδήποτε μορφή εργασίας, υποτάσσονται σε κάθε είδους επιλογές που μπορεί να υποκρύπτουν απειλές και μορφές εκμετάλλευσης και έτσι οι ίδιοι, αδύναμοι να ενσωματωθούν σε μία τέτοιου τύπου κοινωνία, παραμένουν πολλές φορές περιθωριοποιημένοι.

Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε μια κρίσιμη καμπή της σύγχρονης ιστορίας της, μιας και η ανεργία βρίσκεται ήδη στο προσκήνιο και η οικονομική κρίση λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις, αφού αντιπροσωπεύει τα νοικοκυριά και την αγοραστική τους δύναμη και όχι μόνο.

Πρώτα απ’ όλα στην Ελλάδα παρατηρείται μια ανελαστικότητα σε ότι αφορά την αγορά εργασίας, καθώς η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό μερικής απασχόλησης στην Ευρώπη. Αυτό γίνεται γιατί οι εργαζόμενοι σε οργανισμούς θεωρούν τη μερική απασχόληση ως κατώτερη μορφή απασχόλησης και πιστεύουν ότι η διαδοχή της στην Ελλάδα είναι αβέβαιη, λόγω του χαμηλού εισοδήματος που αποφέρει.

Άλλος παράγοντας είναι ο ρόλος των αλλοδαπών – μεταναστών, όπου σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή ένωση, η συμμετοχή των μεταναστών στο εργασιακό δυναμικό της χώρας και ιδιαίτερα στον πρωτογενή τομέα αποτελεί ένα ακόμη πλήγμα για την ελληνική αγορά εργασίας.

Η Ελλάδα επίσης είναι από τις λίγες χώρες που υιοθετεί το θεσμό της υψηλής νομικής προστασίας των εργαζομένων, καθώς η απόλυση προσωπικού αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία και οι νέες προσλήψεις επιφέρουν τεράστιο κόστος.

Οι προοπτικές απασχόλησης επίσης των νέων στην Ελλάδα επηρεάζονται και από τον συνδυασμό του υψηλού μισθολογικού κόστους και του χαμηλού επιπέδου του κατώτατου μισθού. Αυτό έχει ως συνέπεια να παρατηρούνται υψηλά επίπεδα ανεργίας και στους νέους.

Τέλος, θα πρέπει να πούμε ότι οι δαπάνες στην Ελλάδα στους τομείς ενεργητικής πολιτικής απασχόλησης είναι πολύ μικρές σε σχέση με άλλες χώρες.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το πρόσφατο ψήφισμα του μνημονίου από την κυβέρνηση που αφορά περικοπές μισθών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατάργηση επιδόματος πολυτέκνων και επιδόματος ανεργίας, υποδηλώνουν ότι το πρόβλημα της ανεργίας είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και σύνθετο. Το πρόβλημα αυτό στην Ελλάδα οφείλεται κυρίως σε θεσμικούς παράγοντες, κυβερνητικές πολιτικές, αλλά και παγιωμένες νοοτροπίες που κυριαρχούν στον ελληνικό χώρο εργασίας.

Η αντιμετώπιση της ανεργίας δεν αποτελεί μια εύκολη υπόθεση. Το κράτος οφείλει να συνειδητοποιήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα και να αναλάβει την οργάνωση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου λύσης του προβλήματος.

Η παρουσία ενός συγκροτημένου νομοθετικού πλαισίου που θα θεσμοθετήσει μέτρα αξιοκρατικής επιλογής προσωπικού και που θα στηρίζεται στην ισότητα και στην παροχή ίσων ευκαιριών μόρφωσης, κατάρτισης και ευρέσεως εργασίας κτλ, αποτελεί πλέον επιτακτική ανάγκη.

Για να λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι ο ανθρώπινος παράγοντας και οι ανάγκες του στην κοινωνία έχει τη μεγαλύτερη σημασία, πέρα από κάθε κυβέρνηση και πολιτικά – μικροκομματικά συμφέροντα που διαβάλλουν τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας της χώρας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου