Ο Κραυσίδωνας αποτελεί τον πιο αξιόλογο χείμαρρο ανάμεσα στους δύο άλλους χειμάρρους, τον Ξηριά και τον Άναυρο, που υπάγονται στο πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης. Αν και υπάρχουν σημαντικές καταγραφές από την αρχαιότητα για την περιοχή του Κραυσίδωνα, ο Κραυσίδωνας δεν αποτελεί στοιχείο καταγραφής, καθώς όλο το ενδιαφέρον στρέφεται στον ποταμό Άναυρο, που συνδέθηκε με την ιστορία του Ιάσονα.
Ο Κραυσίδωνας πηγάζει από τις κορυφές του Πηλίου και συγκεκριμένα από το Πιασίδι. Στην ορεινή ζώνη αποτελείται επίσης από ένα σύστημα πηγών και ρεματιών που διοχετεύον τα νερά τους μέσω της κοίτης του ποταμού. Το ποτάμι στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του, ως τις εκβολές του, περνάει μέσα από την πόλη, διασχίζοντας ολόκληρο τον πολεοδομικό ιστό και χωρίζοντάς τον σε δύο δήμους, το δήμο Ν. Ιωνίας και το δήμο Βόλου.
Ο ποταμός αποτελεί για την πόλη έναν μοναδικό πνεύμονα πρασίνου, με όμορφη παραποτάμια βλάστηση (λεύκες και πεύκα) που στολίζει τους παράχθιους δρόμους και βελτιώνει με τη φυσική της ομορφιά την αισθητική του αστικού χώρου.
Ο Κραυσίδωνας, όπως προαναφέραμε, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας χείμαρρος, ο οποίος σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων τον χειμώνα μπορεί να πλημμυρίσει, ενώ κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, το νερό μπορεί να είναι ελάχιστο ως και ανύπαρκτο. Το ποτάμι, κοντά στις πηγές του είναι καθαρό, ενώ από το μέσο του ως τις εκβολές του, δέχεται σε διάφορες χρονικές φάσεις, αστικά και βιομηχανικά λύματα, που θολώνουν το νερό, αλλάζοντας το χρώμα και τη σύστασή του και προκαλώντας πολλές φορές έντονη δυσοσμία.
Η πραγματική ωστόσο απειλή για τον Κραυσίδωνα, δεν είναι τόσο η περιστασιακή μόλυνση που δέχεται κατά περιόδους. Στο παρελθόν ο Κραυσίδωνας είχε να αντιμετωπίσει έναν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο, τον κίνδυνο της ολικής εξαφάνισής του, έναν κίνδυνο που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του ’80 και όπου ευτυχώς σήμερα πλέον δεν υφίσταται.
Στο παρελθόν, αυτός ο μοναδικός θησαυρός είχε απειληθεί να εξαφανιστεί μια για πάντα, καθώς το τεράστιο κυκλοφοριακό πρόβλημα στο κέντρο της πόλης, σε συνδυασμό με τη συνεχή κυκλοφορία μεγάλων φορτηγών της ΑΓΕΤ μέσα από κεντρικές αρτηρίες του Βόλου και την έλλειψη χώρων στάθμευσης, είχε δημιουργήσει ένα ανεπανάληπτο κυκλοφοριακό χάος και η αναζήτηση λύσεων για το μεγάλο αυτό πρόβλημα αποτελούσε πλέον επιτακτική ανάγκη. Η λύση βρέθηκε τελικά στην εκμετάλλευση του Κραυσίδωνα.
Η απουσία παρεμβάσεων και πολιτικής βούλησης στο πολεοδομικό συγκρότημα από μέρος της τοπικής αυτοδιοίκησης οδήγησε στην εξαγγελία ενός έργου που θα έλυνε το κυκλοφοριακό πρόβλημα για πάντα. Σκοπός του έργου αυτού ήταν η επικάλυψη του Κραυσίδωνα και η μετατροπή του σε εσωτερικό δακτύλιο.
Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1983 οι εφημερίδες γνωστοποίησαν την εγκατάσταση εργολάβων για την επικάλυψη του χειμάρρου. Το έργο θα ξεκινούσε όσο το δυνατόν γρηγορότερα και πρώτο μέλημά του αποτελούσε η κοπή εκατοντάδων δέντρων που βρίσκονταν κατά μήκος του ποταμού.
Η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρακτικής από πλευράς της πολιτείας ήταν φυσικό να δημιουργήσει ένα χάος αντιδράσεων. Έτσι, στις 3 Ιουνίου του 1988, οι πράσινοι της οικολογικής κίνησης Βόλου μοίρασαν στην πόλη μια προκήρυξη με την οποία καλούσαν τους πολίτες να ξεσηκωθούν ενάντια στην απόφαση επικάλυψης του χειμάρρου. Πολλοί λοιπόν πολίτες, άλλοι εντελώς ανημέρωτοι για το γεγονός και άλλοι ενημερωμένοι με πολλούς προβληματισμούς ως προς το θέμα, ένωσαν τη φωνή τους με τη φωνή διαμαρτυρίας της οικολογικής οργάνωσης. Η συνάντηση αυτή υπήρξε ιδιαίτερα καθοριστική, γιατί έκτισε τις βάσεις για τη δημιουργία μιας περιβαλλοντικής κίνησης που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία της πόλης και ονομάζονταν «οι φίλοι του Κραυσίδωνα».
Ξεκινάει λοιπόν μια μεγάλη διαδικασία με την ενεργοποίηση των πολιτών για τη ματαίωση των εργασιών και τελικά ύστερα από έντονες αντιδράσεις και ξεσηκωμούς των πολιτών επιτεύχθηκε πίστωση χρόνου για την κατασκευή του έργου και οι μπουλντόζες που είχαν μπει στο ποτάμι για να ξεκινήσουν ακινητοποιήθηκαν.
Δόθηκε λοιπόν χρόνος για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και οργανωμένου σχεδίου όπου θα λάμβανε υπόψη του και άλλες βασικές παραμέτρους, όπως για παράδειγμα το θέμα των πλημμύρων, μια πολύ σημαντική παράμετρος όπου το έργο της επικάλυψης του χειμάρρου δεν είχε προβλέψει. Στο συγκεκριμένο έργο απουσίαζαν οι μεγάλης κλίμακας αντιπλημμυρικές επεμβάσεις, καθώς τα αρχικά εργοτάξια θα εμπόδιζαν την ελεύθερη ροή των νερών, ενώ υπήρχε παράλληλα και ο κίνδυνος φραγής του τμήματος της επικάλυψης με φερτές ύλες κατά τις περιόδους έντονων βροχοπτώσεων.
Πληθώρα λοιπόν αποκαλυπτικών στοιχείων σχετικά με τις ελλιπείς υδραυλικές μελέτες ήρθαν στο φως και το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις πανελλαδικά. Τελικά αποφασίστηκε αναστολή των εργασιών και τα περισσότερα στοιχεία και λεπτομέρειες που είχαν ζητηθεί σχετικά με το έργο, δε δόθηκαν ποτέ.
Στις 27/3/89 το θέμα επικάλυψης του Κραυσίδωνα επανέρχεται πάλι και στις 9/5/90, σε μια έκτακτη συνεδρίαση των δύο δήμων της πόλης, το Δ.Σ. της Ν. Ιωνίας με σχετικό ψήφισμα τάσσεται κατά της απόφασης της επικάλυψης, ενώ το Δ.Σ. του Βόλου υπέρ, αδιαφορώντας για την γνώμη των πολιτών, οι οποίο είχαν κατακλύσει κυριολεκτικά την αίθουσα συνεδριάσεων, εκφράζοντας έντονα την αγανάκτησή τους.
Τελικά, ύστερα από συνεχείς διακοπές και πολλά επεισόδια το σχέδιο ακυρώθηκε και όλοι συμφώνησαν στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης μελέτης, όπου θα αντιμετώπιζε το κυκλοφοριακό πρόβλημα σε συνάρτηση πάντα με τον ανθρώπινο παράγοντα.
Το προηγούμενο έργο ήταν ένα έργο που αποφασίστηκε γρήγορα, χωρίς να προβλέψει τις έντονες αντιδράσεις που θα προέκυπταν και εξυπηρετούσε ουσιαστικά οικονομικά και πολιτικά συμφέρονταν, παραγκωνίζοντας εντελώς έναν πολύ σημαντικό γνώμονα, που δεν ήταν άλλος από τη γνώμη των απλών πολιτών. Αυτό που πραγματικά είχε ανάγκη η πόλη, ήταν η δημιουργία ενός σωστά μελετημένου και οργανωμένου σχεδίου, όπου θα λάμβανε υπόψη του όλες τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανάγκες του πολεοδομικού συγκροτήματος μέσα από ένα γόνιμο και ζωντανό διάλογο, που θα είχε ως άμεσο στόχο την εξασφάλιση της καλύτερης ποιότητας ζωής των πολιτών.
Το σχέδιο επικάλυψης του ποταμού Κραυσίδωνα σε μια επαρχιακή πόλη με ήδη πολλά υπαρκτά περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η αερορύπανση από το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ, καθώς και η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα του Παγασητικού Κόλπου από βιομηχανικά απόβλητα, θα επιβάρυνε και άλλο την κατάσταση, δημιουργώντας επιπρόσθετα προβλήματα.
Σήμερα ο Κραυσίδωνας ξεπέρασε την απειλή και έχει πλέον ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE. Η ανάγκη για ανάπλαση του ποταμού και η διαμόρφωσή του σε ένα γραμμικό πάρκο (όπως το πάρκο του Πηνειού ποταμού στη Λάρισα) ,όπου οι πολίτες θα μπορούν να απολαμβάνουν άνετα τη βόλτα τους και τα παιδιά θα μπορούν να παίξουν με ασφάλεια, βρίσκεται ακόμα υπό μελέτη.
Το σίγουρο είναι ότι ο Κραυσίδωνας αποτελεί το βασικό πνεύμονα πρασίνου της πόλης και όλοι οφείλουμε να τον σεβόμαστε και να τον προστατεύουμε έτσι ώστε να τον παραδώσουμε όσο μπορούμε πιο ακέραιο στις επόμενες γενιές.
Βιβλιογραφία
Β. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ – Σ. ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ, «ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΟΥ ΚΡΑΥΣΙΔΩΝΑ», ΕΝ ΒΟΛΩ, (15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2004), Σ.Σ. 104-109
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου